Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014

ΕΚΡΗΞΕΙΣ ΘΥΜΟΥ (TANTRUMS)


Οι εκρήξεις θυμού του παιδιού αποτελούν μία από τις πιο επώδυνες εμπειρίες που μπορούμε να βιώσουμε ως γονείς. Είτε λαμβάνουν χώρα μέσα στο σπίτι είτε εκτός, είναι ικανές να μεταμορφώσουν το παιδί από ένα άτομο που υπεραγαπάμε στο πιο αποκρουστικό πλάσμα.

Στο σύνολό τους οι γονείς έχουν διδαχθεί πως ο πιο σίγουρος τρόπος αντιμετώπισης ενός tantrum είναι να το αγνοήσουν. Σύμφωνα, όμως, με τις τελευταίες έρευνες του D. Siegel,  στο επίπεδο της διαπροσωπικής νευροβιολογίας του εγκεφάλου, ο ισχυρισμός αυτός έχει καταρρεύσει.

ΘΥΜΟΣ  ΑΝΩ  ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
Ο εγκέφαλος του ανθρώπου διακρίνεται στον άνω εγκέφαλο και στον κάτω εγκέφαλο, έχοντας δύο διαφορετικά είδη tantrums. Το tantrum του άνω εγκεφάλου λαμβάνει χώρα όταν το παιδί συνειδητά αποφασίζει να ασκήσει πίεση προς το γονέα, να τον τρομοκρατήσει, με δραματικές, υποκριτικές σκηνές έως ότου πετύχει το στόχο του. Ωστόσο, η "θεατρική παράστασή " του μπορεί να σταματήσει στο δευτερόλεπτο για δύο λόγους:  εάν υποχωρήσετε στις επιθυμίες του ή χάσει ένα αγαπημένο προνόμιο. Τούτο θα συμβεί γιατί στην προκειμένη περίπτωση το παιδί χρησιμοποιεί τον άνω εγκέφαλο και το παιδί είναι ικανό να ασκεί αυτοέλεγχο στο συναίσθημα και το σώμα του και να είναι λογικό παίρνοντας τις σωστές αποφάσεις.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Ενώ η κόρη σας δείχνει να βρίσκεται εκτός ελέγχου, ουρλιάζοντας στη μέση του εμπορικού κέντρου "Θέλω αυτές τις πιτζάμες με τη πριγκίπισσα", εσείς είστε ικανοί να διακρίνετε πως συμπεριφέρεται με  χειριστική διάθεση και με στόχο να πετύχει την απαίτησή της: να αφήσετε τα πάντα για να της αγοράσετε τις πιτζάμες.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Γνωρίζοντας πως όλο αυτό το tantrum ξεκινά από τον άνω εγκέφαλο έχει μόνο μία στρατηγική: "δεν διαπραγματευόμαστε ποτέ με τρομοκράτη". Βάζουμε κάθετα όριο και κάνουμε ξεκάθαρη συζήτηση για την επιτρεπτή και μη επιτρεπτή συμπεριφορά. Λέμε με ηρεμία στο παιδί: "Ξέρω ότι ενθουσιάστηκες με αυτές τις πιτζάμες αλλά δε μου αρέσει ο τρόπος που φέρεσαι. Εάν δε σταματήσεις τώρα, δε θα πάρεις τις πιτζάμες και θα αναγκαστώ να ακυρώσω π.χ. την επίσκεψη στο σπίτι της φίλης σου το απόγευμα, διότι μου δείχνεις ότι δεν είσαι σε θέση να ελέγχεις τον εαυτό σου". Εάν δεν σταματήσει η συγκεκριμένη συμπεριφορά επιβάλετε τις συνέπειες που αναφέρατε.


ΘΥΜΟΣ  ΚΑΤΩ  ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
Το tantrum που ξεκινά από τον κάτω εγκέφαλο του παιδιού διαφέρει εντελώς. Η ταραχή που βιώνει το παιδί το εμποδίζει να χρησιμοποιήσει τον άνω εγκέφαλο (λογική).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Το παιδί θυμώνει, ουρλιάζει, πετάει πράγματα έξω από την μπανιέρα και προσπαθεί να σας χτυπήσει με τις γροθιές του επειδή ρίξατε νερό στο κεφάλι του για να το λούσετε.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ: Τα κάτω μέρη του εγκεφάλου (η αμυγδαλή) καταλαμβάνουν τον άνω εγκέφαλο. Οι ορμόνες του στρες που πλημμυρίζουν τον μικρόσωμο φίλο μας δείχνουν πως πρακτικά δεν λειτουργεί ο άνω εγκέφαλος. Έτσι το παιδί δεν έχει αυτοέλεγχο σώματος και συναισθήματος και αδυνατεί να κάνει χρήση δεξιοτήτων σύνθετης σκέψης, δηλαδή, να αξιολογεί τις συνέπειες, να λύνει το πρόβλημα ή να λάβει υπόψη του τα συναισθήματα των άλλων.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Η αποσυνδεδεμένη αυτή κατάσταση του παιδιού μεταξύ άνω και κάτω εγεφάλου απαιτεί από τους γονείς διαφορετικό χειρισμό. Δεν βάζουμε κάθετα όρια, ούτε μιλάμε για συνέπειες και ανάρμοστη συμπεριφορά διότι δεν είναι σε θέση το παιδί να σας ακούσει και να αφομοιώσει.

Στόχος μας είναι να το βοηθήσουμε να ηρεμήσει την αμυγδαλή του και όταν ο άνω εγκέφαλος γίνει και πάλι προσβάσιμος διαπραγματευόμαστε το θέμα χρησιμοποιώντας τη λογική. Π.χ.: "δεν σου άρεσε που ο μπαμπάς σου έλουσε τα μαλλιά με αυτόν τον τρόπο; Έχεις καμιά ιδέα για το πως μπορούμε να τα λούσουμε την επόμενη φορά"; Μόλις το παιδί δείξει πιο δεκτικό τότε μιλάμε για την αποδεκτή και μη αποδεκτή συμπεριφορά και τις πιθανές συνέπειες. Π.χ.: "ξέρω ότι θύμωσες πολύ που έπεσε νερό στο πρόσωπό σου αλλά δεν είναι σωστό να χτυπάς όταν είσαι θυμωμένος. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις λέξεις και να πεις:"μπαμπά , δε μου αρέσει αυτό και σταμάτα τώρα".

Με αυτό τον τρόπο διατηρείτε την ηγεσία σας σχετικά με την πειθαρχία, ωστόσο αυτό το κάνετε από μία θέση μεγαλύτερης γνώσης και κατανόησης προς το παιδί που είναι πιο πιθανό τώρα να αφομοιώσει το δίδαγμα σας.

Έτσι ασκείτε τη "γονεϊκή σας εξουσία" με συμπόνοια και εκπαιδεύετε το παιδί σας και στην ενσυναίσθηση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: D. Siegel & T. P. Bryson (2015). The whole-brain child. 12 Revolutionary strategies to nurture your chid's developing mind. Pesi Publishing Media, United States.